Bergheil en Bosnië

Lief thuisfront,

Vroeg vertrokken vanuit Kotor naar Podgorica. Omdat ik een paar uur overstaptijd had, nog even wat in de buurt van het station rondgelopen: niets dan beton.
In de bus naar Durmitor kwam ik twee nederlanders en twee belgen tegen, zomaar opeens gezelschap om mee in je eigen taal te praten. Aangekomen in Zabljak (het plaatsje dat toegang geeft tot Durmitor en dat alleen maar op toeristen gericht is) pak ik mijn spullen om tot 1 rugtas en ga alvast richting de hoogste top. Al snel wordt het echter schemerig en dus leg ik mijn matje neer op een strookje vlak groen in het bos. Met af en toe het geluid van een voorbijrennende eekhoorn val ik heerlijk rustig in slaap.
De volgende dag word ik vroeg wakker door geritsel rechts van mij. Als ik voorzichtig opkijk, kijk ik recht in de twee ogen van een vos die mijn kant op komt gelopen. Lang duurt het niet, want zodra hij me ziet rent hij weg. Maar wat een prachtig dier!
Ik vertrek met enige tegenzin naar de Bobotov kuk. Met een zware tas ploeter ik de steile grindpaadjes op en bedenk me dat ik het Rila-gebergte mooier vind. Voor de laatste klim naar de ongenaakbaar uitziende rotsmassa laat ik mijn grote rugtas achter. Daar ben ik achteraf ontzettend blij om, want het laatste stuk gaat over wel erg steile paadjes waar mijn handen welkom zijn om me omhoog te werken. Het laatste stuk smokkel ik op eigen gelegenheid naar boven, omdat ik het pad kwijt ben. Boven op de top waai ik bijna naar beneden, maar mijn doel is bereikt. Via een opvallend goed behaakt pad daal ik af, neem mijn rugtas op mijn schouders en blaas de aftocht.
Onderweg kom ik een grot tegen, waarin ik natuurlijk ook af wil dalen. Beneden zijn stalagmieten van ijs en de wanden zijn vol met ijskristallen: erg mooi.
Uiteindelijk, na een tocht van zo`n 12 uur kom ik weer beneden aan. Ik kook mijn eten, neem een duik in het meer en breng de nacht weer in het bos door.
Daarna ga ik door naar Bosnie. Omdat er echter geen rechtstreekse bussen gaan, moet ik via Niksic, een stuk zuidelijker reizen. Ik wacht rond 9 uur s ochtends op de bus, temidden van bier- en rakidrinkende mannen van het dorp. Ook hier is de gemeenschap erg hecht en lijkt iedereen elkaar te kennen. Erg gezellig en voor ik het weet is de bus er. De twee Nederlanders zijn er ook, ook zij gaan richting Sarajevo.
De tocht naar Niksic is ontzettend mooi. Het binnenland van Montenegro is een en al groene heuvels met hier en daar riviertjes en dorpjes en op de achtergrond hoge rotspieken. Het moet fantastisch zijn om in deze streek een poosje rond te dwalen.
Als de bus binnenrijdt in Sarajevo lopen de rillingen me over de rug. De buitenwijken bestaan, zoals vaker in deze streek, uit hoge betonnen flatgebouwen. Het verschil met andere steden is dat de muren hier vol met kogelgaten en andere beschadigingen zitten. De oorlog van ongeveer 15 jaar geleden is nog duidelijk te zien. Het weer, dat van strakblauw en stralend veranderd is naar grauw en grijs, geeft het geheel een extra grimmig sfeertje.
Ook als ik de volgende dag de binnenstad van Sarajevo wat beter bekijk zijn de sporen van de oorlog nog duidelijk te zien. Niet alleen is er veel kapotgeschoten, ook vind je overal herinneringsplekken, exposities, guided tours, etc., allemaal over de oorlog. Niet minder dan normaal natuurlijk; de oorlog moet niet vergeten worden.
Wat echter ook niet vergeten moet worden is dat Sarajevo zelf, los van en ondanks de oorlog, een ontzettend mooie en vooral inmens boeiende stad is. Ik ken geen andere stad waarin je een hele dag rond kan dwalen en aan het eind van de dag nog steeds nieuwe kerken, moskeen, synagogen of wat voor gebedshuizen dan ook tegenkomt. Ik ken ook geen andere stad waar de straten zo vol zijn met koffiedrinkende locals, gemengd met toeristen die hier in behoorlijke hoeveelheden rondlopen. En ik ken geen andere stad waarvan de omgeving eruit ziet als groene heuvels met wat vriendelijke bebouwing, alsof het een klein dorp is. Sarajevo is zonder twijfel een van de meest bijzondere steden die ik ooit gezien heb.
Vanochtend ben ik vanuit Sarajevo vertrokken naar Mostar. De beroemde brug, die in 1993 totaal verwoest werd, is opnieuw gebouwd. Meer nog dan in Sarajevo zijn de sporen van de oorlog echter nog overal zichtbaar. Her en der in het stadje staan ruines die op instorten staan, gebouwen vol beschadigingen en het kerkhof staat vol met grafstenen uit het jaar 1993. Ik vind het dan ook wat vreemd om hier als toerist rond te lopen. Al is er ook hier genoeg te zien op het gebied van cultuur, ik voel me toch een soort van ramptoerist als ik met open mond sta te kijken naar een eens-prachtig gebouw dat nu vrijwel geheel aan gruzelementen ligt. Of de rest van de toeristen (er zijn er hier hinderlijk veel) daar ook last van heeft kan ik niet peilen; ik merk er niet veel van.
Mostar is overigens wel mooi, het oude centrum is netjes gerestaureerd en de brug over de prachtige blauwe rivier is inderdaad prachtig. Geen wonder dus dat het een toeristische trekpleister is, maar erg vrolijk word ik daar niet van.
Morgenochtend vertrek ik met de bus naar Dubrovnik in Kroatie. Het toeristen-gehalte zal daar zeker niet minder zijn en erg veel zin heb ik daar niet in, maar het schijnt onvoorstelbaar mooi te zijn, dus ik zie het wel. Mijn plannen zijn om dan de boot naar het eiland van Korcula te nemen, daar een dag te blijven en door te reizen naar Split, Zadar, Plitvice (nationaal park) en Zagreb. Vanaf daar is het nog twee uur treinen naar Ljubljana. Slovenie is in zicht!