Liftend naar Kavala

Omdat er in Ierissos niet bijster veel te beleven valt pak ik na een kalme ochtend mijn biezen en vertrek. Bij de receptie vind ik helaas geen personeel, dus gris ik mijn paspoort uit de kast achter de balie en leg er (alsof ik de tandenfee ben) wat geld en mijn sleutel voor in de plaats, en schrijf een briefje om te bedanken voor het luxe onderkomen.
Als ik de poort uit loop komt de receptioniste achter me aan: of ik mee wil komen naar de receptie, want ik moet nog een bonnetje krijgen. Atypisch Griekse administratieve nauwkeurigheid.

Vanuit Ierissos lift ik verder naar Stageira; de geboorteplaats van Aristoteles. Daar krijg ik een lift van George, die nauwelijks Engels spreekt, maar wel Russisch. Ik vraag hem hoe dat komt: zo voor de hand liggend is het niet om als Griek ook vloeiend Russisch te spreken, en hij leekt me toch geen Rus. Het blijkt inderdaad wat ingewikkelder te liggen. Georg vertelt (met handen en voeten, een paar woorden Engels en wat Grieks, waar ik flarden van oppik) dat zijn grootouders Grieken waren die in Turkije woonden. Toen het politieke klimaat daar vijandig werd tegenover Armenen, Grieken en andere niet-turken is zijn familie vertrokken naar de Sovjetunie, om daar vervolgens in dienst van het leger te vechten. George is daarom geboren in Sukhumi, wat destijds onderdeel was van de Sovjetunie, maar inmiddels in Abchazie ligt, waarvan niemand precies weet welk land dat is: Rusland of Georgie. Hoe dan ook: George leerde in zijn jeugd vloeiend Russisch, maar sprak thuis nog altijd Grieks met zijn familie. Toen in 1989 de onrust in in de Kaukasus te groot werd vertrok hij met zijn gezin naar Griekenland: 'terug' naar een huis waar zijn familie al generaties niet meer woonde. Nu is zijn zoon volwassen en woont in Sofia, Bulgarije, waar hij studeert aan de universiteit.
Tijdens dit verhaal verschijnt er een grote glimlach op mijn gezicht: dit soort ingewikkelde verhalen, van volkeren die in het ene land wonen, maar zich altijd blijven identificeren als een ander volk, ongeacht geboorteplaats of gesproken taal, fascineert mij al tijden. In Nederland zal je ze niet gauw tegenkomen: mensen die zichzelf Duitser noemen omdat hun (over)grootvader in Duitsland geboren is. Toch is het op de Balkan volstrekt normaal om te zeggen: "mijn ouders zijn geboren in Macedonie en ik ook, maar toch ben ik een Kroaat, want mijn grootvader komt daar vandaan." Dat heeft waarschijnlijk ook veel te maken met het geloof: wie in Turkije geen moslim is is volgens de Turken geen echte Turk, en als Christen word je dan al gauw gedwongen je te identificeren als behorend bij een andere natie. Voor wie in Macedonie katholiek is geldt grofweg hetzelfde. Ik heb het idee dat hier religie en nationaliteit veel sterker verweven zijn dan bij ons, en George is daarvan maar weer eens een prachtig voorbeeld.
Als George mij afzet bij de snelweg richting Kavala word ik binnen tien minuten meegenomen door een jonge jongen, die uit Komotini komt. Van dat plaatsje hoorde ik dat het een interessante samenstelling heeft: deels Grieken, deels Turken en daarbij een relatief grote groep Roma en Pomak. Als ik hem daarnaar vraag begint hij een uitgebreid verhaal over de Pomak: dat het Grieken zijn, maar dat ze zichzelf identificeren als Turken of Bulgaren. Dat hij dat jammer vindt, want ze wonen ten slotte in Griekenland. Dat Turkije zich om de Pomak bekommert omdat ze veelal Moslim zijn, maar dat er in Griekenland nauwelijks aandacht voor ze is. Dat er in al de boeken die hij over de Pomak heeft gelezen steeds weer een ander verhaal staat over hun herkomst en achtergrond. Als ik vraag waarom hij hier zoveel van weet vertelt hij dat hij zijn masterscriptie schrijft over de integratie van Pomak in de Griekse samenleving. Ik grijns: wat weer een prachtig toeval dat ik uitgerekend bij deze jongen in de auto zit: mijn masterscriptie ging over integratie van Roma in Europa, en we zien veel paralellen tussen beide vraagstukken. Het is daarom ontzettend jammer dat hij niet verder moet dan Asprovalta, waar hij een afspraak heeft. Ik had graag koffie gedronken en meer geleerd over de merkwaardige bevolkingssamenstelling van Noord-Griekenland.

Enfin, ik drink koffie in Asprovalta en eet een broodje Gyros en probeer de bus te nemen naar Kavala, omdat Asprovalta een grote hoeveelheid schimmige figuren herbergt waar ik liever niet bij in de auto stap. Omdat de bus echter niet gaat lift ik toch verder, maar dan vanuit het centrum, vol in het zicht van alle voorbijgangers. Gelukkig stopt even later een man met een vriendelijk, vrolijk gezicht die zegt dat hij weliswaar maar 10 km verder hoeft, maar dat ik wel mee mag rijden. Hij stelt zich voor als Panos.
Panos is een man van een jaar of 40, al schat ik hem in eerste instantie ouder vanwege zijn grijze haren. Hij woont in Kavala, maar zijn familie woont hier in de buurt, dus besteedt hij het weekend hier in alle rust aan zee. Zijn familie is al jaren bevriend met een Nederlands stel dat bijna jaarlijks op bezoek komt. Dit jaar is het echter voor het laatst geweest, omdat de man inmiddels in de 90 is en zijn rijbewijs niet langer wordt verlengd. Panos heeft altijd vol enthousiasme naar zijn reisverhalen geluisterd, en is toen hij een jaar of 18 was naar Nederland gereden om daar rond te kijken. Dat avontuur vond hij echter dusdanig spannend dat hij sindsdien nauwelijks nog Griekenland uit is geweest, al zou hij dat wel willen en vindt hij het leuk om over andere landen te leren.
Na een kwartier rijden besluit hij dat het beter is om mij `even' naar Kavala te brengen, al is dat nog een kilometer of 80. Hij woont daar tenslotte, dus hij kan morgen weer terug als hij zin heeft. Tijdens de rit vertelt hij me van alles over de streek. Hij wijst naar een strand dat vol tenten, caravans en provisorische bouwwerken staat: wildkampeerders. Officieel is wildkamperen in Griekenland niet toegestaan, maar sinds de crisis knijpt de politie een oogje toe: als mensen geen vakantieverblijf meer kunnen betalen, moet het maar zo. Een boete zouden ze immers toch ook niet kunnen betalen, en om onnodige onrust te voorkomen houden ze dus maar vast aan dit `gedoogbeleid'.
Bij het passeren van een prachtige oude toren op een heuvel aan zee vraag ik wat voor bouwwerk dat is en uit welke tijd het komt. Panos wuift het weg: een of ander kasteel uit het Byzantijnse rijk, onbelangrijke rommel. Griekenland staat zo vreselijk vol met antieke resten dat lang niet alles de interesse van de bevolking wekt. Wie iets interessants wil zien moet naar Athene of naar Delphi of een van de andere grote vindplaatsen, en geen aandacht besteden aan dit soort klein grut.

In Kavala drinken we een biertje op een prachtig terras in Oosterse stijl, boven de baai van Kavala, dus met uitzicht op de haven. Het is er goed toeven en Panos is gezellig en aardig gezelschap. Hij vertelt dat hij graag naar het oude centrum van Kavala wil verhuizen, omdat de huizenprijzen sterk zijn gedaald en je nu erg goedkoop in een oud pand kunt wonen. Ik kan me wel voorstellen dat hij dat wil: het oude centrum ligt met prachtig uitzicht op de baai op een heuvel, en bestaat uit kleine kronkelende straatjes, overhangende veranda's en heel veel bloemen. Het is er prachtig en sfeervol en bovendien rustig, omdat je hier met een auto weinig te zoeken hebt.
Panos biedt me voor de nacht zijn logeerkamer aan, omdat er in Kavala geen hostel is. Ik overweeg de situatie kort: op papier is het een stom plan om op zo'n uitnodiging in te gaan van een onbekende man van wie je een lift hebt gekregen, die je hooguit een paar uur kent. Toch ga ik op zijn aanbod in: mijn intuitie moet het vreselijk bij het verkeerde eind hebben als deze man kwade bijbedoelingen heeft en bovendien heb ik nog niet echt een alternatief, al zijn er ongetwijfeld hotels te vinden in Kavala.
Ik ga dus met Panos mee naar zijn bescheiden appartement in een van de nieuwere wijken van Kavala. Met een glas zelfgemaakte kersenlimonade praten we op het balkon over reizen, muziek, de crisis en wat al niet. Ik bedenk me weer eens: de wereld mag dan vol zitten met kwaadwillende mensen die het voorzien hebben op alleen reizende vrouwen: ik kan me gelukkig prijzen met het feit dat ik ze nog nooit ben tegengekomen.