Intermezzo: Georgie

Nu we het ene land voor het andere verruilen is het wel eens tijd om wat meer te vertellen over wat voor land Georgie eigenlijk is.
Georgie ligt grofweg op het grensvlak van een aantal grootmachten: Turkije, 'Perzie' en Rusland. Die invloeden zijn allemaal wel terug te vinden in het land, maar allemaal niet overheersend. Als ik Georgie ergens zou moeten indelen, dan toch in Europa. Het is heel duidelijk te zien dat het land erg zijn best doet om alle banden met Rusland zo goed mogelijk achter zich te laten: de jeugd leert geen Russisch meer maar Engels, zodat je als westerling voortdurend aangesproken wordt door kinderen: "Hello, How are you!" roepen ze dan, waarna ze uitbarsten in onderling gegiechel. Ook de politiemacht, die zoals ik eerder schreef een aantal jaar geleden volledig is vervangen om corruptie tegen te gaan, heeft allemaal Engels geleerd. Docenten uit het buitenland krijgen hun vliegticket vergoed en bovendien een salaris dat naar Georgische standaarden heel aardig is. Inderdaad komen we met name veel Amerikanen tegen die ook Georgisch blijken te spreken, omdat ze hier voor langere tijd zitten. Wat toeristen betreft is het aantal westerlingen overigens erg beperkt: de meeste reizigers komen uit Oost-Europa of uit Turkije. Dat maakt dan weer dat de 'lingua franca' eerder Russisch is dan Engels. In iedere stad van enige betekenis vind je gloednieuwe infocenters, waar je uitgebreide folders kunt krijgen over alle regio's in Georgie, behalve Tbilisi. Ik vermoed dat dat laatste nog wel zal komen; ze zijn momenteel erg hard bezig om een significant deel van het historisch centrum op te knappen, zodat het geschikt wordt voor toerisme. Het contrast tussen die opgeknapte wijken en de delen van de stad die (nog) niet aan de beurt komen is werkelijk enorm. De erfenis van de Sovjets is vooral te merken in de aanwezigheid van betonnen flats en industrie hier en daar, maar de bijbehorende mentaliteit (zoals je die in Oekraine veelvuldig aantreft) is, zo lijkt het, met wortel en tak uitgeroeid. Het is ondenkbaar dat je een Georgier iets vraagt en een nors 'ara' (='njet') zou volstaan: het volk is onvoorstelbaar vriendelijk, open, hartelijk en nieuwsgierig naar buitenlanders. Het is nooit moeilijk om iemand te vinden die Engels spreekt, al is het dan steenkolenengels. Opdringerig zijn ze niet; ze proberen je niets aan te smeren wat je niet wil hebben en de prijzen die ze vragen zijn eerlijk en gelijk aan wat de locals betalen.
Het hele land lijkt op een grote openluchtmarkt: ieder stadshart is vergeven van kleine winkels die zo'n beetje alles verkopen wat maar denkbaar is en buiten die winkels is het overal altijd markt, zo lijkt het. Zelfs langs de wegen staan overal kraampjes met nu eens fruit, dan weer bezems, hangmatten of rubber opblaasbeesten voor in het zwembad. Duur is het nooit, lekker -in geval van voedsel- altijd.
De georgische keuken staat grotendeels op zichzelf: de belangrijkste schotels zijn Khinkali (gekookte pastazakjes gevuld met gekruid vlees), Khachapuri (brood gevuld met kaas) en auberginesalade, maar er zijn nog veel meer lekkere gerechten te krijgen. Er wordt veel gebruik gemaakt van verse kruiden, maar ook specerijen komen rijkelijk aan bod. Er is bijna geen Georgisch maal (behalve khachapuri) zonder platte peterselie en/of koriander en ook pepers worden rijkelijk gebruikt. Wat dat betreft is de invloed van Azie duidelijk te merken, maar echt aziatisch is het evenmin als Russisch. Erg lekker is het wel en er is in Georgie altijd genoeg wijn en chacha (sterk, gestookt van fruit uit eigen boomgaard) om het mee weg te spoelen. Ook de bieren zijn uitstekend en er zijn verschillende mineraalwaters uit Georgie verkrijgbaar op iedere straathoek.
Uiterlijk is er van Georgiers niet echt iets te maken: sommigen zijn net zo donker als Turken, anderen zien er met blauwe ogen en donkerblond haar meer Russisch uit. Zo nu en dan tref je een Georgier met onmiskenbaar Mongoolse trekken en als ze geen Georgisch zouden spreken zouden ze soms zo door kunnen gaan voor Iraniers. De diverse invloeden van de omringende landen is hierin dus duidelijk terug te zien.
Toch zijn al die diverse mensen wel degelijk allemaal Georgisch en ze spreken dan ook allemaal dezelfde taal. Het georgisch is niet verwant aan enige andere taal, behalve dan het Svan en een andere streektaal die je ook als dialect van het Georgisch zou kunnen opvatten. Het heeft een uniek alfabet dat nergens op lijkt maar gelukkig met wat moeite wel een beetje te leren is. Moeilijker is het om de Georgische gutturale en lispelende klanken te reproduceren: wat dat betreft verenigt het de uitspraakmoeilijkheden van het Arabisch (q', kh, ch') met die van het Russisch (shst, tsch). Gelukkig vindt iedereen het al prachtig als je uberhaupt een poging doet tot het lezen en uitspreken van de taal, dus we komen er mee weg.
En dan is er nog het landschap. Dat is in Georgie bijzonder divers: van de zwarte zee tot Skhara (>5000m) is een wereld van verschil. Het binnenland is groen en subtropisch, met palmen, veel bloemen en alles wat daarbij hoort. Hier zullen ongetwijfeld al die gewassen worden verbouwd die je op de markten aantreft. Naar het noorden toe wordt het steeds bergachtiger, met veel naaldwoud tot op grote hoogte en uiteindelijk de universele alpenweiden, rotsformaties en sneeuwvelden. Daartussen zijn kleine bergdorpen gelegen, die honderden verdedigingstorens hebben gebouwd die door het landschap verspreid staan. Ga je naar het zuiden, dan wordt het juist steeds droger en verandert het landschap naar roestkleurige rotsen met een zweempje groen van de grassen die er nog groeien. Hier zijn ook al die nederzettingen in grotten te vinden. Langs de rivieren is het dan weer groen, een beetje zoals in midden-europa. Helemaal in het Oosten heeft Georgie een vlakke wijnstreek, waar we nog niet geweest zijn, maar die ongetwijfeld een nieuw lanschap aan het lijstje toevoegt. Ook landschappelijk hoef je je dus nooit te vervelen.
Wanneer je door het land reist merk je al gauw dat het verkeer in Georgie zich niet aan dezelfde regels houdt als dat in Nederland. Je vraagt je af of er uberhaupt regels zijn, of eisen aan voertuigen: een kwart van de auto's heeft geen bumper, grote deuken, geen verlichting, een kapotte voorruit of heel veel roest. Er rijden heel veel lada's rond (tot mijn plezier) en tweedehands bedrijfswagens uit west-europa. En bovendien is de Sovjettruck hier nog volop in gebruik: vaker niet dan wel in goede staat, maar zolang de motor draait wordt er in gereden alsof alle wegen perfect geasfalteerde driebaans snelwegen zijn, terwijl veel van de wegen meer kuil dan asfalt bevatten. En dan is er nog de moeilijkheid met al die Georgische koeien. Je vraagt je af bij wie ze in vredesnaam horen, want er lijken meer koeien rond te lopen dan mensen. Bovendien is er meestal geen herder te bekennen; de dieren lopen gewoon los op en naast de wegen te grazen. Auto's benaderen ze met een onverschillig herkauwende blik en rijden in Georgie betekent dan ook slalommen om het rundvee heen. Varkens tref je ook vaak langs de weg, maar die blijken een gezonde angst te bezitten voor voorbijrazende voertuigen.
Tot zover een korte impressie van Groezie, Gurkistan, Sakartvelos of Georgie. Een vakantie in dit wonderlijke land is warm aanbevolen!